Οι νερόμυλοι του Πλατάνου Κυνουρίας (pics)

«Σαν του Πλατάνου το νερό δεν θα βρεις σ' άλλα μέρη. Με μια γουλιά θες γιατρό, με δύο βρίσκεις ταίρι.» Η επιγραφή αυτή βρίσκεται χαραγμένη στη βρύση που ο επισκέπτης συναντά μπαίνοντας στο χωριό Πλάτανος, στους πρόποδες του Μαλεβού, του Πάρνωνα, δηλαδή. Η παλιά πέτρινη βρύση δεν είναι, βέβαια, το πρώτο πράγμα που προσέχει ο επισκέπτης με το που φτάνει στο χωριό, αλλά ο καταρράκτης «Χαρές», που πήρε την ονομασία του από τις χαρές που έκαναν τα κορίτσια, όταν στη νεροτριβή έπλεναν τα προικιά τους, γελώντας και τραγουδώντας, πριν από τον γάμο τους. Η νεροτριβή λειτουργεί και σήμερα.

Με χαρές και με άφθονα τρεχούμενα νερά υποδέχεται το χωριό τους ξένους του. Οι παλιές κοινωνίες της υπαίθρου χρησιμοποιούσαν τις δυνάμεις της φύσης για να ζήσουν. Μία από αυτές τις δυνάμεις είναι το νερό. Χωριά όπως ο Πλάτανος Κυνουρίας, αποκομμένα τα παλιά χρόνια από τον υπόλοιπο κόσμο, και ευλογημένα με συνεχή ορμητική ροή νερού, διέθεταν νερόμυλους για να αλέθουν εκεί το σιτάρι τους.

Τα παλαιότερα χρόνια στον Πλάτανο λειτουργούσαν τέσσερις νερόμυλοι,  καθένας τους ξεχωριστός και γοητευτικός. Ο πρώτος νερόμυλος άνηκε στον Παπά Τζανή, ιερέα του χωριού (μετέπειτα πέρασε στον Μηνά Πετρίδη).  Ο μύλος αυτός είχε πολύ προνομιακή θέση καθώς ήταν ο πρώτος μύλος στον μοναδικό δρόμο που ένωνε τον Πλάτανο με τον Αγιάννη, τον Χάραδρο και τα άλλα τα χωριά με αποτέλεσμα να προσελκύει πρώτους τους πελάτες που έρχονταν για την χρήση του. Ο μύλος αυτός δεν υπάρχει πλέον,  λόγω μιας μεγάλης πλημμύρας δεν άντεξε τα νερά που έπεφταν συνεχώς με αποτέλεσμα να παρασυρθεί και να μετατραπεί σε συντρίμμια. Δεύτερος μύλος του χωριού, ο Λατσαίικος, του κύριου Μιχάλη, ο οποίος βρισκόταν κάτω από τα αιωνόβια πλατάνια και γνώρισε την ίδια κατάληξη με τον πιο πάνω μύλο.

Από την άλλη, οι δυο διατηρητέοι μύλοι του χωριού είναι ο Μπογιατζαίικος μύλος που σταμάτησε να λειτουργεί εξαιτίας του ξενιτεμού του ιδιοκτήτη του και τέταρτος, ο πιο γνωστός σε όλους, ο Μπαρκαίικος μύλος, που βρίσκεται στο κέντρο του χωριού, δίπλα στην παραδοσιακή βρύση που είναι ο μοναδικός που λειτουργεί ακόμα και σήμερα. Είναι μύλος εννιά γενεών, που εκεί άλεθαν το σιτάρι και το καλαμπόκι και έψηναν τις παραδοσιακές πίτες στην πέτρα.

Η λειτουργία των μύλων δεν θα μπορούσε να γίνει χωρίς την ύπαρξη του νερού με το οποίο ο Θεός ευλόγησε το χωριό. Βγαίνει από το Μάτι, που βρίσκεται δίπλα στην κεντρική βρύση και ενώνεται με τα νερά που πηγάζουν από την Μάνα του Νερού, όπως λένε οι Πλατανίτες.

Ο επισκέπτης με την πρώτη ματιά μαγεύεται με την πλούσια βλάστηση του χωριού από τα ψηλά και αιωνόβια πλατάνια και ακούγοντας τα νερά του Πλατάνου που τρέχουν από τις πηγές του ταξιδεύει και ξεδιψώντας με αυτό, ίσως βρει και ταίρι όπως λέει και η επιγραφή στη βρύση στις «Χαρές»...

Οι πληροφορίες από το βιβλίο του Βασίλη Κούκλη, «Αναζητώντας τις ρίζες μας. Ο Πλάτανος,  το δροσόλουστο χωριό της Κυνουρίας από το λυκαυγές  του βίου του», Αθήνα 1994, Εκδόσεις Καλαμας

Στις φωτογραφίες: Πρώτη και δεύτερη, ο Μπαρκαίικος μύλος, η έξω πίσω του πλευρά και εσωτερική εικόνα. Στην τρίτη, η νεροτριβή (φωτογραφία Γιάννης Αντωνίου). Στην τέταρτη, οι Χαρές, ο καταρράκτης που υποδέχεται τους επισκέπτες στο χωριό.