Αγιαννίτικες νοσταλγικές αναμνήσεις «καί ’φυγαν έντρομες οι αναμνήσεις Κί ’ρθαν άτρομες οι νοσταλγίες!»

Ο Κακολέος

Τοπιογραφία: Πρόκειται για μια πηγούλα του θέρους, για μια γουρνίτσα με σχεδόν στάσιμο νερό, αλλά, ω του θαύματος!, για μια πηγή, απ’ όπου το χειμώνα «αναβλύζει», ξεπηδάει-ωσάν αρτεσιανό φρέαρ – άφθονο και γάργαρο, κελαρυστό νερό! Επί το ακριβέστερον: Φεύγοντας από το «Κουτρί» με προορισμό τον Πλάτανο, το χωριό με τις πλούσιες «νερομάνες», διανύουμε το δρόμο, Νοτιοδυτικά του Αγιάννη, ο οποίος, μετά τα νεότευκτα πέτρινα σπίτια, μας οδηγεί στην εν λόγω πηγή.

Στον «Κακολέο», στο «νεράκι» του Μιχάλαρου. Του μπαρμπα – Μιχάλη του Μπάρλα, του «άντρακλα» με τα μακρά, τα σχοινοτενή σκέλη, οπόθεν και η προσωνυμία «Μιχάλαρος».

Το «έτυμον» και η ερμηνεία του τοπωνυμίου «Κακολέος»: Είναι μια σύνθετη λέξη, η οποία προέρχεται από δύο άλλες πρωτότυπες με την ένωση των θεμάτων τους. Δηλαδή κακο-ς + λα-ος = κακολάος και εξ αυτού κακολέος, καθ’ ότι στη δεύτερη εκ των εν συνθέσει λέξεων επισυμβαίνει η λεγόμενη «ποσοτική μετάπτωση», η ποσοτική μεταβολή, η συστολή, δηλαδή η τροπή του μακρού ᾶ σε βραχύ  ε, όπως π.χ. χιών – χιόνος, φρήν – φρενός. Ένα από τα πλέον συνήθη «πάθη» φωνηέντων, με τα οποία «παίζει» η παιχνιδιάρα γλώσσα μας, και τα οποία  αγνοούν κάποιοι επώνυμοι, νεοφανείς, λεξικογράφοι, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι για όλα αυτά «οι λέξεις φταίνε». Έτσι λοιπόν, και διότι το δεύτερο εκ των συνθετικών μερών «λάος» προέρχεται από την ριζική και πρωτόθετη λέξη λᾶς που σημαίνει λίθος, πρβλ λα – τομείο, λα-τόμος, λα-τομώ, λα-ξεύω κλπ, απεφεύχθει ο χαρακτηρισμός των συμπατριωτών μου ότι τάχα είναι κακός λαός. Κάθε άλλο.

Αντίθετα πρόκειται για κάποια «κακιά πέτρα», η οποία κατρακύλησε και προκάλεσε σοβαρό ατύχημα, ίσως και θάνατο. Κακολάος ή Κακολέος, λοιπόν, σημαίνει κακιά πέτρα, κακό λιθάρι. Εάν δε λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι καθ’ όλη την έκταση της πλαγιάς αυτής και κύρια υπεράνω αυτής «κατοικοεδρεύουν» τα περιλάλητα «γούπατα», η λάκκα του Γιωργοβασίλη και το λάκκωμα του Ζαχούλια με το περιβόητο αμπέλι, τις μοσχοβαριές, τα μαύρα ευγενικά και τους ροδίτες, όπου βρόχινα νερά και ίσως και «φλεβικά» της Λεπίδας λιμνάζουν, αυτά διαβρώνουν το υπέδαφος και αποσυνθέτουν την συνεκτικότητα των βράχων με αποτέλεσμα κολοσιαία κοτρώνια να αποκόπτονται και να κατρακυλούν με επικίνδυνες συνέπειες, όπως αυτό συνέβει στον Κακολέο.

Εκεί, επιπροσθέτω, σκόνταψε, γκρεμίστηκε και στραβολαιμιάστηκε το συμπαθητικό γαϊδουράκι, ο «αβασταγός», της θεια-Φώτως της «Φουντούς», ο θρυλικός «Μιχάλης», κουβαλώντας λιθάρια και σιόμπολα από το «βράχο» για το σπίτι του «Μπαστούρου» με αγωγιάτη τον φίλτατό μου «αδερφό» και φίλο Σαράντο του αείμνηστου Σαραντόγιαννη! Περαίνοντας επισημαίνω ότι στην αυλή της οικίας μας στον Αγιάννη φιλοξενούμε έναν τέτοιον ογκόλιθο, ο οποίος, μετά από κατάλληλη επεξεργασία από τον «Μαναβέλα» το Γιώργη, τον πετρομάστορα και έχοντας τοποθετήσει επάνω του μια μεγάλη πλάκα από το παρακείμενο αλώνι του Μιχάλαρου με την επιβλητική βελανιδιά, που κάποτε χάριζε τον ίσκιο της στους ηλιοκαμένους αλωνιστές, αποτελεί συνθετικά σήμερα ένα μαγευτικό, ένα πρωτότυπο παραδοσιακό τραπέζι!

Τηλ.27550-22537

Με σεβασμό

Άγιος Ιωάννης

Δεκέμβριος 2023

Ηλίας Σακαλής

Φιλόλογος